FISCUS BETAALT DEEL VAN SOMMIGE BELEGGINGSVERLIEZEN TERUG
Het zijn barre tijden in de financiële wereld. Nogal wat vennootschappen hebben hun gespaarde liquiditeiten belegd in producten die vandaag een pak minder waard zijn. De vraag is of ze kunnen worden afgewaardeerd en of de verliezen fiscaal aftrekbaar zijn.
Boekhoudrechtelijk moet je een onderscheid maken naargelang de aangehouden financiële producten geboekt zijn als financieel vast actief of als geldbelegging.
Als de aandelen als financiële vaste activa zijn geboekt, impliceert dat dat de vennootschap de aandelen niet als zuivere belegging aanhoudt. De houder wil een duurzame band opbouwen met de vennootschap en deelnemen aan het beleid. Drie gevallen zijn te onderscheiden.
Eén: Als de houdstermaatschappij controle heeft over een vennootschap, moeten de aandelen van die vennootschap steeds als financiële vaste activa worden geboekt. Er bestaat controle als de houdstermaatschappij de meerderheid van de stemrechten bezit.
Twee: Als de holding een deelneming in een vennootschap bezit en hij een invloed van betekenis uitoefent op het beleid, worden de aandelen van deze vennootschap ook als financiële vaste activa gepresenteerd.
Drie: Ook als de aangehouden aandelen tot doel hebben een duurzame band met die ondernemingen te scheppen en de bedrijfsuitoefening te bevorderen, horen die thuis bij financiële vaste activa.
Er moet een waardevermindering op die aandelen worden geboekt zodra sprake is van een duurzame minderwaarde of ontwaarding, verantwoord door de toestand, de rentabiliteit of de vooruitzichten van de vennootschap.
Stel dat een aandeel destijds werd gekocht voor 110 euro en op balansdatum nog 12 euro noteert. In dat geval moet het bestuursorgaan oordelen of de koersval duurzaam is. Het kan oordelen dat de koers tot stand is gekomen door zuivere paniek op de markten en brute speculatie door 'shorters'. Als het aandeel intrinsiek nog altijd 110 euro waard is, is een waardevermindering niet nodig.
Maar zo'n stelling is gevaarlijk. Door de crisis waarover de media dagelijks berichten, zal de koers niet meteen terug naar 110 euro klimmen. Daarom lijkt het aangewezen een waardevermindering te boeken. Alhoewel deze boekhoudrechtelijk een kost is, worden waardeverminderingen op aandelen fiscaal niet aanvaard als kost. Dus hier betaalt de fiscus niet mee. De geboekte waardevermindering is fiscaal een verworpen kost.
geldbeleggingen
De regels zijn anders voor beleggingsproducten geboekt als geldbelegging binnen de vlottende activa. Daar moeten waardeverminderingen op worden toegepast als de realisatiewaarde op de datum van de jaarafsluiting lager is dan de aanschaffingswaarde. Het speelt geen rol of de waardevermindering al dan niet duurzaam is.
Dus in ons voorbeeld moet het bestuursorgaan de aandelen afwaarderen naar 12 euro. Meer nog, er moeten aanvullende waardeverminderingen worden geboekt op geldbeleggingen om rekening te houden hetzij met de evolutie van hun realisatie- of marktwaarde, hetzij met de risico's inherent aan de aard van de betrokken producten of van de gevoerde activiteit. Als het bestuursorgaan dus aanwijzingen heeft dat het nog slechter zal gaan in de toekomst, moet zij bijkomende waardeverminderingen boeken. Als ze aanwijzingen heeft dat de koers nog zal dalen naar 5, dan moet verdere afwaardering volgen op balansdatum.
Voor zover het gaat om geldbeleggingen in aandelen, is een waardevermindering fiscaal niet aftrekbaar. Maar voor veel andere beleggingsproducten zoals obligaties, zullen in de regel de geboekte waardeverminderingen wél aftrekbaar zijn. Dus als het gaat om CDO's of herverpakte kredieten, zijn de daarop toegepaste waardeverminderingen fiscaal aftrekbaar. De fiscus deelt dus mee in de klappen. Hij betaalt als het ware een stukje van het beleggingsverlies terug. Als dat geen troost is.
Jan VERHOEYE, accountant, docent Hogeschool Gent en gastprofessor Universiteit Gent.
Gepubliceerd op 3 februari 2009.
